Na terenie Dolnego Śląska znajduje się aż dwanaście parków krajobrazowych. Jednym z nich jest, położony w Sudetach Zachodnich między Jelenią Górą, Wleniem a Lwówkiem Śląskim, Park Krajobrazowy Doliny Bobru. Co ma nam do zaoferowania i dlaczego warto go odwiedzić?
Park Krajobrazowy Doliny Bobru – charakterystyka
Park Krajobrazowy Doliny Bobru założono w 1989 r. Obejmuje on 10 943 ha, a jego otulina 12 552 ha. Pod względem geologicznym jest to teren obejmujący cztery mezoregiony, czyli obszary o podobnych cechach środowiskowo-krajobrazowych. Są to mezoregiony: Pogórza Izerskiego, Pogórza Kaczawskiego, Gór Kaczawakich i Kotliny Jeleniogórskiej.
Zadaniem parku jest ochrona Doliny Bobru. Rzeka stanowi oś parku i na odcinku 38 km tworzy interesujące przełomy rzeczne, które odsłaniają różnorodne formacje skalne o różnym wieku. Uwagę warto zwrócić przede wszystkim na przełom Borowego Jaru oraz przełom w okolicach Wrzeszczyna. Na wschodzie parku występują głównie wytwory metamorfiku kaczawskiego, na zachodzie metamorfiku izerskiego, z kolei północne tereny parku budują przede wszystkim osadowe wytwory niecki północnosudeckiej.
Na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru znajduje się rezerwat przyrody Góra Zamkowa, którego celem jest ochrona zespołu grądów i wielu cenny gatunków roślin i zabytków kultury materialnej. Został on powołany w 1994 r. i obejmuje 21 ha lasu położonego na wierzchowinie oraz wschodnich stokach Góry Zamkowej. Drzewostan rezerwatu to w przeważającej części zagrożone w Europie siedlisko przyrodnicze – stokowe jaworzyny i lasy lipowo-klonowe. Towarzyszy im kwaśna buczyna oraz grąd. Na terenie rezerwatu występuje pięć gatunków chronionych – paprotnik kolczysty, ułudka leśna, lilia złotogłów, parzydło leśne i czosnek niedźwiedzi.
Atrakcje Parku Krajobrazowego Doliny Bobru
Park Krajobrazowy Doliny Bobru obfituje w atrakcje. Jego „propozycje” są bardzo zróżnicowane, dzięki czemu wycieczka na jego teren może zadowolić osoby o różnych oczekiwaniach – zarówno te spragnione pięknych widoków, jak i zainteresowane zabytkami historycznymi. Obszar, na którym znajduje się park, w średniowieczu zaliczał się do księstwa świdnicko-jaworskiego i przecinany był przez szlak handlowy.
Borowy Jar
Borowy Jar to piękna, 4-kilometrowa dolina będąca przełomem przelewowym Bobru. Znajduje się pomiędzy Wzgórzem Krzywoustego, Górą Siodło oraz Górą Gapy. To piękne miejsce o wąskim dnie i stromych zboczach, na których można zauważyć liczne skałki.
Borowy Jar położony jest blisko centrum Jeleniej Góry, dlatego stanowi miejsce wypoczynku nie tylko dla turystów, lecz także lokalnych mieszkańców. Doskonale sprawdza się jako teren pod aktywność fizyczną. Przebiegają przez niego dwa szlaki prowadzące w kierunku Siedlęcina: żółty i niebieski. Żółty to asfaltowa pieszo-rowerowa trasa prowadząca wzdłuż koryta rzeki. Ścieżka jest łatwa, a jednocześnie daje możliwość podziwiania pięknych widoków. Dlatego to doskonały wybór na rodzinne spacery, także z wózkiem. Zielony szlak prowadzi pod wieżę widokową Grzybek i dalej, szutrową drogą, w stronę schroniska Perła Zachodu.
Odwiedzając Borowy Jar, warto także przejść Ścieżkę Poetów, która kiedyś znana była jako Ścieżka Miłości. Powstała w XVIII w., a dziś jest już dwa razy krótsza – liczy 0,7 km – ale nadal ma dużo uroku. Prowadzi przez północno-wschodnią część zbocza Góry Siodło. Znajduje się przy niej punkt widokowy Trafalgar, z którego można podziwiać panoramę Jeleniej Góry i przełomu Bobru.
Z kolei na dnie doliny wytyczono ścieżkę edukacyjną Jak kropla drąży skałę. Ustawione przy niej tablice pozwalają lepiej poznać przyrodę, geologię oraz historię tego miejsca.
Góra Siodło
Góra Siodło, czyli jedno z wzniesień, między którymi znajduje się Borowy Jar, sięga 463 m n.p.m. Zbudowana jest ze staropaleozoicznych granitognejsów oczkowych oraz granitów dwułyszczykowych i porośnięta przez las świerkowy oraz świerkowo-bukowy. Góra już w XVIII w. została zmieniona w przestrzeń do odpoczynku i rekreacji dla mieszkańców Jeleniej Góry. Dostrzeżono w niej podobieństwo do greckiego Helikonu i Parnasu i zaaranżowano ją właśnie na wzór Helikonu, budując między innymi Świątynię Apolla, taras na wzór starożytnego amfiteatru, dziewięć siedzib muz.
Kiedy na niedalekim Wzgórzu Krzywoustego znalazła się wieża widokowa, Siodło zaczęło tracić na znaczeniu. Dziś można dostrzec jedynie ślady dawnej świetności. Niektóre z nich zostały opatrzone tablicami informacyjnymi. Przez górę Siodło przebiegają trzy ścieżki: Ścieżka Poetów, Środkowa Droga i Górna Droga.
Góra Gapy
Po przeciwległej stronie rzeki znajduje się Wzgórze Gapy o wysokości 470 m n.p.m. Zbudowane jest z gnejsów słojowo-oczkowych i granitów równoziarnistych. Jego zachodnie zbocze stromo opada w stronę rzeki, natomiast pozostałe są znacznie łagodniejsze. Znajduje się na nich około 50 skał, spośród których niektóre sięgają nawet 20 m. Warto uwzględnić wzgórze Gapy w planie wędrówek po Parku Krajobrazowym Doliny Bobru, ponieważ jest to doskonały punkt widokowy na okolicę. Dotarcie do miejsc z najlepszym widokiem ułatwiają tablice informacyjne. W przeszłości było to miejsce chętnie wybierane przez pejzażystów. Dziś z kolei bywa odwiedzane przez miłośników wspinaczki górskiej – wytyczono tam około 200 dróg wspinaczkowych.
Perła Zachodu
Perła Zachodu wybudowana w 1950 r. niezmiennie zachwyca turystów. Do lat 90. działała jako schronisko PTTK, dziś funkcjonuje tam gościniec. Obecny budynek z drewnianych bali znajduje się na miejscu gospody Turmsteindbaude z 1927 r. Można między nimi zauważyć wyraźne podobieństwo.
Budynek wzniesiony został nad samą krawędzią urwiska stanowiącego linię brzegową Jeziora Modrego powstałego po wybudowaniu tamy w Siedlęcinie. Nad jeziorem znajduje się kładka, z której rozpościera się najlepszy widok na górujący nad nim budynek. Z kolei obok Perły Zachodu znajduje się kamienna wieża widokowa umożliwiająca podziwianie jeziora i okolicy. Perła Zachodu to jedno z tych miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć, odwiedzając Dolinę Bobru.
Wieża Książęca w Siedlęcinie
Wieża Książęca to ciekawy zabytek historyczny – nie tylko na tle całej Polski, lecz także Europy. Wzniósł ją w latach 1313–1314 Henryk I z Piastów Śląskich, książę jaworski. Początkowo pełniła funkcję mieszkalną, a z czasem przekształcono ją w siedzibę rycerską. Obecnie należy do fundacji Zamek Chudów i jest udostępniana zwiedzającym.
Kamienna wieża przypomina kształtem prostokąt. Początkowo miała jedynie trzy piętra i piwnicę. Otoczona była murem obronnym i fosą. Po pożarze w XVI w. wieży dodano czwartą kondygnację. W rękach Piastów znajdowała się do 1368 r., kiedy to została sprzedana przez wdowę po Bolku II. Kupił ją Jenschin von Redern. W latach 1732–1945 należała z kolei do rodu Schaffhotschów.
Największą atrakcją Wieży Książęcej są XIV-wieczne polichromie o tematyce dworskiej i rycerskiej. Przedstawiają między legendę o sir Lancelocie z Jeziora, rycerzu z dworu króla Artura – jako jedyne zachowanie na świecie.
Zapora Pilchowicka i Jezioro Pilchowickiego
Zapora Pilchowicka powstała po powodzi z 1897 r. i aktualnie jest największym tego typu obiektem na Śląsku oraz najwyższą zaporą kamienną i łukową w Polsce (62m). Wzniesiona została w latach 1904–1912. W efekcie powstało także Jezioro Pilchowickie mające ponad 200 ha powierzchni, a w najgłębszym miejscu 46 m głębokości. Znajdując się wśród lasów i terenu o zróżnicowanej rzeźbie, przyciąga wiele turystów. Obok wytyczono szlaki turystyczne i rowerowe. Latem jezioro daje także możliwość pływania kajakami, rowerami wodnymi, łodziami wiosłowymi czy jachtami. Jest to też doskonale miejsce do wędkowania.
Góra Zamkowa we Wleniu i ruiny zamku
Góra Zamkowa znajdująca się w gminie Wleń, na terenie rezerwatu przyrody Góra Zamkowa, wznosi się na 383 m n.p.m. Na jej szczycie znajdują się ruiny średniowiecznego zamku Lenno znanego także jako Wleński Gródek. Był on pierwszą murowaną twierdzą na polskich ziemiach. Powstał w XII w. z inicjatywy Bolesława Wysokiego i zastąpił wcześniejszy drewniano-ziemny gród. Zamek został zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej i nigdy go nie odbudowano.
Szwajcaria Lwówecka
Szwajcaria Lwówecka to położona najdalej na północ część parku krajobrazowego. Można w niej zobaczyć formacje skalne będące efektem procesu wietrzenia czerwonych piasków triasowych oraz czarnych piaskowców kredowych. Bywa także nazywana Lwóweckimi Skałami lub miniaturą Gór Stołowych.
Zdjęcie główne: By Poconaco – Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62459986